Người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm là ai? Xác định người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ

Người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ là một phần không thể thiếu trong một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Nếu không có người thụ hưởng thì quá trình chi trả bảo hiểm sẽ không thể diễn ra.

Do đó, việc lựa chọn người thụ hưởng bảo hiểm là một quyết định yêu cầu sự cẩn trọng và sáng suốt. Tuy nhiên, nhiều người vẫn mắc phải những sai lầm đáng tiếc khi chọn người thụ hưởng.

Trong bài viết này, Tuấn NQ sẽ cùng bạn phân tích về những sai lầm cần tránh để đảm bảo quyết định lựa chọn người thụ hưởng của bạn là chính xác và phù hợp.

Người thụ hưởng bảo hiểm là gì? Ai có thể làm người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ?

Trong Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2000, Điều 3 Khoản 8 quy định rõ ràng về đối tượng thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ: “Người thụ hưởng là tổ chức, cá nhân được bên mua bảo hiểm chỉ định để nhận tiền bảo hiểm theo hợp đồng”. Điều này có nghĩa rằng người thụ hưởng là người sẽ nhận quyền lợi bảo hiểm trong trường hợp xảy ra sự kiện bảo hiểm với người được bảo hiểm.

Vậy, câu hỏi đặt ra là liệu người được bảo hiểm có thể làm người thụ hưởng hay không? Theo quy định, người mua bảo hiểm có quyền lựa chọn bất kỳ ai làm người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bao gồm chính họ hay người ngoài gia đình.

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên bạn nên chọn người thân trong gia đình làm người thụ hưởng, vì đó là sự lựa chọn an toàn và có tính thực tiễn cao.

Nếu được chọn là người thụ hưởng, bạn sẽ có tên trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, giấy chứng nhận bảo hiểm và các thỏa thuận bổ sung dựa trên hợp đồng bảo hiểm. Điều này có nghĩa là bạn có quyền nhận toàn bộ hoặc một phần quyền lợi bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra với người được bảo hiểm.

Người thụ hưởng chính so với người thụ hưởng thứ cấp

• Người được hưởng bảo hiểm nhân thọ chính sẽ được hưởng quyền lợi đầu tiên nếu người được bảo hiểm tử vong. Các người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ phụ, hay được gọi là người được hưởng thứ cấp, sẽ nhận được quyền lợi đó nếu người được hưởng chính trước đó đã qua đời.
• Nếu trong trường hợp cả người thụ hưởng chính và phụ đều qua đời trước bạn, bạn có thể đưa ra danh sách các người được thụ hưởng cuối cùng – những người sẽ nhận được tiền từ chính khoản bảo hiểm nhân thọ của bạn.

Nhiều người thụ hưởng

Nếu bạn muốn chỉ định nhiều người thụ hưởng, bao gồm người thị hưởng chính và phụ, bạn có thể phân bổ số tiền mà mỗi người được nhận được theo tỷ lệ phần trăm.

Ví dụ: Nếu bạn nêu tên vợ/chồng, con cái và một tổ chức từ thiện địa phương là người thụ hưởng chính, bạn có thể chia số tiền đó như sau: 50% cho vợ/chồng, 30% cho con cái, và 20% cho tổ chức từ thiện.

Bạn cần lưu ý rằng tổng số phần trăm phải cộng lại bằng 100%. Nếu bạn không xác định tỷ lệ phần trăm, công ty bảo hiểm sẽ phân chia số tiền đó đều cho các người thụ hưởng.

Quy định và lưu ý về đối tượng thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ

Dưới đây là một số quy định và lưu ý quan trọng về đối tượng thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ, giúp bạn tiếp cận và tham gia vào quá trình bảo hiểm dễ dàng và hiệu quả hơn:

• Người mua bảo hiểm có quyền chỉ định người thụ hưởng trong hợp đồng của mình và có thể thay đổi người thụ hưởng nhiều lần trong quá trình tham gia (bằng cách thông báo với công ty bằng văn bản).
• Người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ có thể là một hoặc nhiều người, và người mua bảo hiểm có quyền chỉ định một hoặc nhiều người cùng thụ hưởng gói bảo hiểm của mình. Nếu có nhiều người thụ hưởng, người mua bảo hiểm cần phân chia tỷ lệ rõ ràng để tránh xảy ra tranh chấp khi nhận quyền lợi bảo hiểm từ phía công ty. Tổng tỷ lệ phân chia không được vượt quá 100% số tiền bảo hiểm để đảm bảo sự công bằng và minh bạch.
• Bên mua bảo hiểm có quyền chỉ định một người bất kỳ nhận tiền bảo hiểm khi người được bảo hiểm qua đời. Không yêu cầu quan hệ huyết thống giữa người mua bảo hiểm và người thụ hưởng.
• Nếu người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ dưới 18 tuổi, người được bảo hộ trên pháp lý sẽ nhận tiền bảo hiểm thay cho người thụ hưởng trong trường hợp người được bảo hiểm qua đời.
• Nếu người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm vi phạm pháp luật, bao gồm cả phạm tội hình sự, số tiền đền bù sẽ được chia cho các người thụ hưởng khác trong hợp đồng.
• Người thụ hưởng cần cung cấp giấy chứng tử hoặc các chứng từ hợp lệ khác để xác nhận người được bảo hiểm đã qua đời.
• Nếu người được bảo hiểm chết hoặc bị tàn tật vĩnh viễn do bên mua bảo hiểm cố ý hoặc do người thụ hưởng gây ra, công ty bảo hiểm sẽ không chi trả quyền lợi bảo hiểm. Luật kinh doanh bảo hiểm 2000 đã quy định điều này rõ ràng.
• Tuy nhiên, nếu người thụ hưởng gây ra cái chết hoặc tàn tật cho người được bảo hiểm, công ty bảo hiểm vẫn sẽ chi trả quyền lợi bảo hiểm cho các người thụ hưởng khác theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm. Điều này được quy định tại Khoản 2, Điều 39 Luật kinh doanh bảo hiểm 2000.

Ngoài các quy định trên, các điều khoản cụ thể về người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ sẽ được quy định trong bảo quy tắc và điều khoản sản phẩm bảo hiểm mà người tham gia lựa chọn.

Lựa chọn người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ

Việc lựa chọn người thụ hưởng trong bảo hiểm nhân thọ không phải lúc nào cũng đơn giản như chúng ta nghĩ. Để làm rõ vấn đề này, bạn cần bắt đầu bằng cách tự hỏi mình tại sao lại cần có bảo hiểm nhân thọ.

Điều này giúp khách hàng có thể xác định được những ai dựa vào họ về mặt tài chính và sẽ cần được hỗ trợ tiền bạc khi họ qua đời, và cũng giúp khách hàng đưa ra quyết định đúng đắn về việc để lại tiền cho ai.

Không quan trọng đối tượng là ai, việc chỉ định người thụ hưởng càng cụ thể càng tốt sẽ giúp bạn tránh được những sai lầm không đáng có. Nếu chỉ định “vợ/chồng” hoặc “con”, công ty bảo hiểm có thể không chắc chắn rằng ai sẽ nhận tiền, đặc biệt khi bạn tái hôn hoặc có nhiều con.

Thêm vào đó, cần đảm bảo rằng bạn đã liệt kê bất kỳ yếu tố nhận dạng nào, chẳng hạn như tên đầy đủ của mỗi người thụ hưởng, số CMND/CCCD, mối quan hệ với bạn, ngày sinh và địa chỉ… Điều này giúp cho công ty bảo hiểm có thể xác định người thụ hưởng của bạn một cách nhanh chóng.

Cuối cùng, việc tham khảo ý kiến của tư vấn viên hoặc công ty bảo hiểm là điều cần thiết khi bạn chỉ định người thụ hưởng. Điều này giúp cho bạn có được quyết định tốt nhất và tránh được những sai lầm không đáng có.

Chỉ định con cái là người thụ hưởng của bạn

Lựa chọn con cái làm người thụ hưởng có thể là một quyết định hợp lý. Tuy nhiên, nếu bạn qua đời khi chúng đang ở độ tuổi vị thành niên, tiền bảo hiểm có thể sẽ không được trao cho chúng cho đến khi chúng đạt đến “tuổi trưởng thành” – thường là 18 tuổi.

Trong tình huống này, một người bảo hộ hợp pháp sẽ được chỉ định để nhận số tiền bảo hiểm thay cho con cái của bạn. Do đó, bạn hãy cân nhắc với lựa chọn này.

Thay đổi, thêm và xóa người thụ hưởng

Để thay đổi người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ của mình, bạn có thể chỉnh sửa, thêm hoặc xóa những lựa chọn trước đây của mình bất cứ lúc nào. Một số công ty có thể yêu cầu bạn thay đổi biểu mẫu người thụ hưởng có chứng thực bằng chữ ký của một nhân chứng, trong khi những công ty khác cho phép bạn cập nhật trực tuyến người thụ hưởng của mình.

Có nhiều tình huống khi bạn cần xem lại danh sách người thụ hưởng của mình. Ví dụ:

• Bạn có thể kết hôn và muốn thêm vợ/chồng của mình vào danh sách người thụ hưởng.
• Bạn đã ly hôn và muốn xóa vợ/chồng cũ của mình khỏi danh sách.
• Bạn có con và muốn thêm chúng vào danh sách thụ hưởng.
• Bạn muốn điều chỉnh tỷ lệ phần trăm của con nếu chúng không còn phụ thuộc vào bạn về mặt tài chính.
• Người thụ hưởng của bạn qua đời hoặc nhu cầu của bạn thay đổi, bạn có thể muốn thay đổi hoặc chỉnh sửa lựa chọn của mình.

Các sai lầm cần tránh khi chọn người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm

Khi lựa chọn người thụ hưởng cho hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, người tham gia cần tránh những sai lầm sau:

Không chỉ định rõ người thụ hưởng

Nếu trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ không chỉ định rõ người thụ hưởng, khi người được bảo hiểm qua đời, số tiền bảo hiểm sẽ được đưa vào danh sách tài sản thừa kế và thời gian chi trả quyền lợi bảo hiểm sẽ dài hơn do liên quan đến quyền thừa kế. Do đó, việc chỉ định rõ người thụ hưởng là rất quan trọng và cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Không tính đến các trường hợp đặc biệt

Không phải trường hợp nào cũng được nhận khoản tiền bảo hiểm. Ví dụ:

• Trường hợp người thụ hưởng chết trước người được bảo hiểm thì họ sẽ không được nhận khoản tiền bảo hiểm từ công ty bảo hiểm nhân thọ.
• Nếu người thụ hưởng dưới 18 tuổi, người bảo hộ hợp pháp của họ sẽ đại diện nhận số tiền bảo hiểm.

Vì vậy, người mua bảo hiểm cần lưu ý đến các trường hợp đặc biệt này để tránh phát sinh tranh chấp khi nhận quyền lợi bảo hiểm từ công ty.

Đề cập sai tên đối tượng thụ hưởng

Trong bảo hiểm nhân thọ, việc đề cập sai tên người thụ hưởng có thể gây ra những xung đột, tranh chấp hoặc chậm trễ trong việc thanh toán quyền lợi bảo hiểm.

Khi nêu tên người thụ hưởng, người mua bảo hiểm cần lưu ý viết chính xác và rõ ràng, để tránh những vấn đề không đáng có khi phải chứng minh mối quan hệ của bản thân với người được bảo hiểm.

Xem thêm bài viết: người nước ngoài có mua bảo hiểm nhân thọ được không? các thuật ngữ trong bảo hiểm nhân thọ? bồi thường bảo hiểm nhân thọ

Không cập nhật, thay đổi người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm theo thời gian

Bảo hiểm nhân thọ giúp người tham gia tạo ra một giải pháp tài chính dài hạn. Dễ hiểu khi tên người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm có thể thay đổi theo thời gian để phù hợp với tình hình thực tế.

Theo đó, người mua bảo hiểm có quyền thay đổi đối tượng thụ hưởng nhiều lần trong suốt thời hạn hợp đồng, tuy nhiên, cần thông báo bằng văn bản cho công ty bảo hiểm về việc thay đổi người thụ hưởng.

Chỉ có một người thụ hưởng

Trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, người mua có thể nêu tên nhiều người thụ hưởng cùng lúc. Tuy nhiên, cần sắp xếp chính xác ai là người thụ hưởng chính và ai là người thụ hưởng thứ cấp, cụ thể:

• Người thụ hưởng chính: Là người nhận được số tiền bảo hiểm khi người được bảo hiểm qua đời. Tuy nhiên, nếu người được bảo hiểm còn sống thì người thụ hưởng trong hợp đồng bảo hiểm sẽ không được nhận bất cứ khoản chi trả nào.
• Người thụ hưởng ngẫu nhiên: Là người nhận được tiền bồi thường khi người thụ hưởng chính không còn sống.

Faqs – Những câu hỏi thường gặp

Thay đổi người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ được không?

Bạn hoàn toàn có thể. Để thay đổi người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ, bạn cần thông báo cho tư vấn viên hoặc người đại diện của công ty bảo hiểm để được hướng dẫn và thực hiện thủ tục thay đổi.

Sau đó, bạn cần chỉ định đối tượng thụ hưởng bảo hiểm là một cá nhân hoặc tổ chức được ủy quyền nhận quyền lợi bảo hiểm khi người được bảo hiểm không may tử vong. Có thể phát sinh người thụ hưởng chính và người thụ hưởng thứ cấp.

Tiếp theo, bạn cần cung cấp đầy đủ các thông tin như họ tên, mối quan hệ, giấy khai sinh, CMND/CCCD, hộ chiếu trong giấy yêu cầu bảo hiểm và phục lục trong bản hợp đồng hai bên đã ký kết.

Trường hợp có nhiều người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe thì xử lý như thế nào?

Theo quy định tại Điều 14 Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2022 có quy định cụ thể về thay đổi hay chỉ định người thụ hưởng bảo hiểm như sau:

“Điều 41. Chỉ định, thay đổi người thụ hưởng

1. Bên mua bảo hiểm có quyền chỉ định người thụ hưởng, trừ hợp đồng bảo hiểm nhóm. Trường hợp bên mua bảo hiểm không đồng thời là người được bảo hiểm, bên mua bảo hiểm phải có sự đồng ý bằng văn bản của người được bảo hiểm khi chỉ định người thụ hưởng; trường hợp người được bảo hiểm chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì việc chỉ định người thụ hưởng phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
2. Trường hợp có nhiều người thụ hưởng, những người được quyền chỉ định người thụ hưởng theo quy định của Luật này có thể xác định thứ tự hoặc tỷ lệ thụ hưởng của những người thụ hưởng. Trường hợp thứ tự hoặc tỷ lệ thụ hưởng không được xác định thì tất cả những người thụ hưởng được hưởng quyền lợi thụ hưởng theo tỷ lệ như nhau.
3. Bên mua bảo hiểm có thể thay đổi người thụ hưởng nhưng phải được sự đồng ý bằng văn bản của người được bảo hiểm và phải thông báo bằng văn bản cho doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài. Trường hợp người được bảo hiểm chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì việc thay đổi người thụ hưởng phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài phải xác nhận tại hợp đồng bảo hiểm hoặc văn bản khác đính kèm hợp đồng bảo hiểm sau khi nhận được thông báo của bên mua bảo hiểm.”

Theo đó, căn cứ Khoản 2 Điều 14 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022, với hợp đồng bảo hiểm có nhiều người thụ hưởng nhưng không quy định cụ thể về tỷ lệ thừa hưởng thì tất cả được chia theo tỷ lệ đều nhau.

Không chỉ định người thụ hưởng bảo hiểm có được không?

Bạn là hoàn toàn có thể. Nhưng nếu bạn không nêu tên người thụ hưởng trong hợp đồng, sẽ gây rất nhiều phiền toái về sau nếu sự kiện bảo hiểm xảy ra. Dưới đây là một số hạn chế mà người mua bảo hiểm có thể gặp phải khi không ghi rõ đối tượng thụ hưởng trong hợp đồng:

• Thời gian giải quyết quyền lợi bảo hiểm sẽ kéo dài hơn bình thường: Khi người được bảo hiểm qua đời, công ty bảo hiểm sẽ không thể xác định được ai là người được nhận tiền bảo hiểm. Do đó, gia đình sẽ phải làm thủ tục, thu thập các chứng từ và di chúc để yêu cầu công ty bảo hiểm thanh toán quyền lợi. Thời gian hoàn thành thủ tục bảo hiểm thường kéo dài từ 1 đến 2 năm. Nếu thủ tục gặp phải vấn đề hoặc tranh chấp giữa các thành viên, thời gian giải quyết quyền lợi có thể kéo dài rất nhiều.
• Giá trị quyền lợi bảo hiểm không được đảm bảo toàn vẹn: Công ty bảo hiểm nhân thọ sẽ đưa số tiền bảo hiểm vào các tài sản như bất động sản, quỹ đầu tư hoặc chuyển sang quản lý chi phí bổ sung. Như vậy, giá trị quyền lợi bảo hiểm không được đảm bảo nguyên vẹn và không đáp ứng được nhu cầu thực tế của gia đình khi người thân bị mất.

Trường hợp nào người thụ hưởng bảo hiểm không được chi trả?

Dưới đây là một số tình huống cụ thể mà đối tượng thụ hưởng không được hưởng chi trả:

• Trong vòng 2 năm kể từ ngày bắt đầu hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, nếu người được bảo hiểm tự tử hoặc cố ý làm tổn thương cho bản thân thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không chi trả cho đối tượng thụ hưởng.
• Ngoài ra, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không chi trả đối với các trường hợp thuộc loại trừ được quy định trong hợp đồng bảo hiểm như: chiến tranh, cuộc nổi loạn, khủng bố, phóng xạ hoặc nhiễm phóng xạ, bạo loạn, hoạt động bạo động, và các tình huống tương tự.

Tạm kết

Trong cuộc sống, chúng ta không thể tránh khỏi những rủi ro không mong muốn. Vì vậy, việc mua bảo hiểm nhân thọ là một lựa chọn sáng suốt giúp bảo vệ tài chính với mỗi người.

Tuy nhiên, để tận hưởng những lợi ích mà bảo hiểm nhân thọ mang lại, bạn cần cẩn trọng trong việc chọn đối tượng thụ hưởng. Tuấn NQ tin rằng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn có được cái nhìn rõ hơn về việc chọn người thụ hưởng bảo hiểm nhân thọ và sai lầm cần tránh. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm nhân thọ để có thể thay thế quyền chủ sở hữu trong một số trường hợp bất chắc.

Nếu cần hỗ trợ thêm thông tin về bảo hiểm nhân thọ, bạn có thể bình luận ở mục bên dưới để Tuấn có thể hồi đáp bạn trong thời gian sớm nhất có thể nhé.

Nguyễn Quang Tuấn

Chào mừng đến với trang web của tôi! Tôi là Nguyễn Quang Tuấn, chủ sở hữu website tuannq.vn – một chuyên gia tư vấn bảo hiểm nhân thọ cho cá nhân và doanh nghiệp. Với gần 10 năm làm việc tại Dai-ichi Life Việt Nam, tôi đã tích lũy được không ít kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ thông qua vai trò tư vấn, quản lý, trưởng phòng kinh doanh và các vị trí cao hơn tại tổ chức.