Trục lợi bảo hiểm là gì? Các hình thức trục lợi bảo hiểm phổ biến nhất hiện nay

Nhiều người vẫn chưa biết hành động trục lợi bảo hiểm là gì? Cũng như nguyên nhân nào gây ra hành động này? Đặc biệt nếu người có hành động trục lợi bảo hiểm sẽ gây ảnh hưởng tới ai và bị xử phạt như nào? Cùng Tuannq tìm hiểu chi tiết về hoạt động trục lợi bảo hiểm nhé!

Trục lợi bảo hiểm là gì?

Trục lợi bảo hiểm (hay còn gọi là gian lận bảo hiểm) là hành động lừa đảo trong ngành bảo hiểm. Đó là việc khai báo thông tin không chính xác về tình trạng sức khỏe, tuổi tác, hoặc thông tin khác để nhận được khoản tiền bảo hiểm cao hơn hoặc để được chấp nhận tham gia bảo hiểm.

Theo đó, trục lợi bảo hiểm có thể dẫn đến việc các khoản bảo hiểm không được trả và các hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho người vi phạm.

Nguyên nhân của trục lợi bảo hiểm là gì?

Có một số nguyên nhân chính dẫn đến hành vi trục lợi bảo hiểm nhân thọ, bao gồm:

• Sự thiếu hiểu biết về các quy định pháp luật về bảo hiểm nhân thọ, dẫn đến việc người tham gia không nắm rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình.
• Các nhân viên bảo hiểm có thể mắc sai sót khi lập hợp đồng, như ghi sai thông tin, đánh giá không chính xác mức độ rủi ro, hoặc cố ý thông đồng với người tham gia để trục lợi cho công ty.
• Các bác sĩ, người làm chứng có thể có hành vi thông đồng, cấu kết với người tham gia để giảm bớt mức độ rủi ro, từ đó trục lợi bảo hiểm của công ty.

Nhìn chung, các nguyên nhân này thường xuất phát từ sự thiếu kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm, góp phần tạo ra kẽ hở cho các hành vi gian lận, trục lợi bảo hiểm nhân thọ, vì vậy cần phải tra cứu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thật kỹ để tránh những trường hợp trên.

Có những hình thức nào?

Các hành vi trục lợi bảo hiểm khác nhau xuất hiện trong mỗi nghiệp vụ bảo hiểm và không chỉ liên quan đến khách hàng bảo hiểm, mà còn có thể bắt nguồn từ chính nhân viên tư vấn bảo hiểm.

Dưới đây là một số hình thức trục lợi bảo hiểm phổ biến mà bạn đọc có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về vấn đề này:

• Hợp lý hóa ngày và hiệu lực bảo hiểm, đặc biệt là trong loại bảo hiểm xe cơ giới, tàu thuyền,…
• Thay đổi tình tiết vụ tai nạn cố ý để có lợi cho mình, xuất hiện chủ yếu trong loại bảo hiểm cháy, xây dựng lắp đặt,…
• Tạo hiện trường giả, xuất hiện trong bảo hiểm cháy, thiết bị điện tử, bảo hiểm cây trồng vật nuôi,…
• Khai tăng số tiền tổn thất, phổ biến trong bảo hiểm tài sản và trách nhiệm.
• Lập nhiều hồ sơ khiếu nại, đặc biệt là trong bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, bảo hiểm xe cơ giới.
• Khai báo rủi ro không trung thực, tình trạng phổ biến trong bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ.
• Giảm số tuổi trong bảo hiểm nhân thọ để giảm phí đóng bảo hiểm định kỳ khi tham gia.
• Gây tai nạn cố ý, đối với bảo hiểm tài sản và trách nhiệm.
• Gian lận bảo hiểm đối với người thứ ba, không thực hiện bồi thường bảo hiểm cho người thứ ba mặc dù đã nhận tiền bảo hiểm, hoặc đòi người thứ ba có liên đới bồi thường song không khai báo với công ty bảo hiểm.

Gây nên những hậu quả gì?

Các hành vi trục lợi bảo hiểm gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với doanh nghiệp bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm và xã hội, cụ thể:

• Đối với doanh nghiệp bảo hiểm, hành vi này ảnh hưởng đến lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh. Đồng thời, uy tín của doanh nghiệp cũng bị tổn thương khi bị nghi ngờ về chất lượng dịch vụ và đạo đức kinh doanh.
• Với người tham gia, những hành vi gian lận này khiến những người trung thực bị mất quyền lợi khi phải chịu chi phí cho những khoản tiền gian lận.
• Đối với xã hội, hành vi trục lợi bảo hiểm khiến môi trường kinh doanh thiếu tính minh bạch và công bằng, góp phần làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật và gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

Trục lợi bảo hiểm bị xử lý như thế nào?

Theo các chuyên gia đánh giá, hành vi trục lợi bảo hiểm có xu hướng ngày càng tinh vi hơn, gây ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm. Để bồi thường cho các trường hợp xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm phải tăng phí bảo hiểm, gián tiếp ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Hậu quả của việc trục lợi bảo hiểm kéo dài làm mất lòng tin của người tham gia bảo hiểm đối với các doanh nghiệp bảo hiểm và chính sách bảo hiểm của nhà nước. Các chính sách bảo hiểm bắt buộc như bảo hiểm trách nhiệm dân sự của xe cơ giới, bảo hiểm nông nghiệp cháy nổ bắt buộc, bảo hiểm khai thác hải sản, … bị ảnh hưởng nghiêm trọng, gây thiệt hại đến sự phát triển bền vững của thị trường bảo hiểm.

Nguyên nhân chính của hành vi trục lợi bảo hiểm bao gồm thiếu nhận thức, thói quen, tâm lý và sự cấu kết giữa các bên. Thiếu thông tin hệ thống giao dịch toàn thị trường để đối chiếu, giám sát hoặc lợi dụng những quy định đặc thù ngành, sơ hở trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi cũng góp phần vào tình trạng này.

Hiện nay, người mua bảo hiểm có thể chủ động trong tất cả các khâu từ khai báo, cung cấp thông tin bảo hiểm đến làm chủ đối tượng bảo hiểm. Điều này cung cấp cơ hội cho bên mua bảo hiểm để khai thác một số khía cạnh thương mại và kỹ thuật của quan hệ bảo hiểm.

Trước tình hình trục lợi bảo hiểm ngày càng tinh vi và có xu hướng tăng cao, cần thiết phải đưa ra các chế tài có sức răn đe. Bộ luật hình sự 2015 của Việt Nam đã hình sự hóa tội trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm để ngăn chặn tình trạng này.

Căn cứ Điều 213 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về mức xử phạt đối với hành vi trục lợi bảo hiểm như sau:

“Tội trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm tại Điều 213, Bộ luật Hình sự sửa đổi ghi rõ:

Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tiền bảo hiểm từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 174, 353 và 355 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

1. a) Thông đồng với người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm để giải quyết bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm trái pháp luật;
2. b) Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin để từ chối bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi sự kiện bảo hiểm đã xảy ra;
3. c) Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin trong hồ sơ yêu cầu bồi thường, trả tiền bảo hiểm;
4. d) Tự gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe của mình để hưởng quyền lợi bảo hiểm, trừ trường hợp luật có quy định khác.
5. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: Có tổ chức; Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; Gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; Tái phạm nguy hiểm.
6. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm 500.000.000 đồng trở lên; Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.
7. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Hành vi gian lận bảo hiểm sẽ bị xử phạt từ tiền phạt đến án tù, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vi phạm. Những người thực hiện hoạt động gian lận với số tiền trên 20.000.000 VND có thể bị truy tố hình sự và phạt đến 7 năm tù, với các tội danh “gian lận bảo hiểm” hoặc “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Các chuyên gia đồng ý rằng các quy định này cần thiết để thiết lập một khung pháp lý và công cụ hữu ích để phát triển thị trường bảo hiểm trong sạch và lành mạnh. Tuy nhiên, cần thực hiện các nhiệm vụ như giám sát việc thực thi pháp luật, nếu không sẽ không hiệu quả và không thể ngăn chặn những người có ý định gian lận bảo hiểm.

Tạm kết

Qua bài viết hôm nay, Tuấn NQ tin rằng rằng những thông tin về hành vi trục lợi bảo hiểm được chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng gian lận trong lĩnh vực bảo hiểm.

Nhờ đó, bạn sẽ có thêm kiến thức để lựa chọn những gói bảo hiểm chất lượng, tránh xa những tình huống mạo danh hay lừa đảo, và đặc biệt là đảm bảo được quyền lợi của chính mình.

Đừng ngần ngại để lại thông tin ở mục bình luận nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào cần được Tuấn hỗ trợ nhé.

Nguyễn Quang Tuấn

Chào mừng đến với trang web của tôi! Tôi là Nguyễn Quang Tuấn, chủ sở hữu website tuannq.vn – một chuyên gia tư vấn bảo hiểm nhân thọ cho cá nhân và doanh nghiệp. Với gần 10 năm làm việc tại Dai-ichi Life Việt Nam, tôi đã tích lũy được không ít kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ thông qua vai trò tư vấn, quản lý, trưởng phòng kinh doanh và các vị trí cao hơn tại tổ chức.