Tất tần tật về tái bảo hiểm và hợp đồng tái bảo hiểm

Trong thị trường bảo hiểm, cùng với các loại bảo hiểm truyền thống như bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm xe cộ, bảo hiểm tài sản… thì bảo hiểm tái bảo hiểm (reinsurance) cũng đóng một vai trò quan trọng để giúp các công ty bảo hiểm giảm thiểu rủi ro và bảo vệ tài sản của mình.

Vậy tái bảo hiểm là gì? Tái bảo hiểm có điểm gì khác biệt so với các loại bảo hiểm khác? Hợp đồng tái bảo hiểm là gì? Hãy cùng Tuấn NQ tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé.

Tái bảo hiểm là gì? Vai trò của tái bảo hiểm?

Tái bảo hiểm được hiểu là một công ty bảo hiểm sẽ san sẻ phần rủi ro của hợp đồng bảo hiểm mà mình đã ký với khách hàng cho một công ty tái bảo hiểm.

Tái bảo hiểm giúp cho công ty bảo hiểm giảm thiểu rủi ro tài chính trong trường hợp xảy ra thiên tai, tai nạn hay bất kỳ sự cố gì có thể gây ra thiệt hại cho nhiều khách hàng, khiến công ty mất khả năng chi trả. Xem thêm bài viết về sự kiện bảo hiểm để phân biệt với tái bảo hiểm.

Vai trò của tái bảo hiểm

Hiện nay, tái bảo hiểm đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với các doanh nghiệp và người tham gia bảo hiểm cụ thể:

• Đảm bảo quyền lợi cho khách hàng: Thông qua tái bảo hiểm, các công ty bảo hiểm có thể chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ rủi ro đến các công ty tái bảo hiểm để khách hàng vẫn nhận được quyền lợi đầy đủ kể cả khi công ty bảo hiểm mất khả năng chi trả.
• Phân tán rủi ro: Tái bảo hiểm rất quan trọng đối với các công ty bảo hiểm, đặc biệt là trong trường hợp rủi ro hàng loạt hoặc xảy ra thảm họa. Việc phân tán rủi ro giúp đảm bảo rằng không có một công ty bảo hiểm nào phải chịu toàn bộ thiệt hại khi xảy ra một sự cố lớn.
• Giúp công ty bảo hiểm phát triển: Tái bảo hiểm giúp công ty bảo hiểm tăng cường năng lực tài chính và mở rộng quy mô hoạt động của mình. Các công ty này có thể thu hút được các khách hàng lớn và đa dạng hóa danh mục rủi ro, đồng thời tạo ra thu nhập ổn định trong thời gian dài.

Đặc điểm

Trước khi đi vào đặc điểm của hợp đồng tái bảo hiểm, Tuấn NQ sẽ giới thiệu khái niệm của loại hợp đồng này:

Hợp đồng tái bảo hiểm là thỏa thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm và một doanh nghiệp chuyên kinh doanh tái bảo hiểm để bảo vệ đối tượng bảo hiểm khỏi rủi ro tiềm ẩn. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp bảo hiểm gốc phải bồi thường đầy đủ cho người được bảo hiểm trong trường hợp có rủi ro xảy ra. Tuy nhiên, thay vì chỉ đơn thuần là một hợp đồng bảo hiểm thông thường, hợp đồng tái bảo hiểm có một số đặc điểm riêng biệt, cụ thể:

• Đầu tiên, hợp đồng bảo hiểm được phát sinh dựa trên thỏa thuận giữa người tham gia bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm.
• Thứ hai, bên tham gia nghiệp vụ hợp đồng tái bảo hiểm phải là doanh nghiệp bảo hiểm gốc và doanh nghiệp tái bảo hiểm giữ vai trò là bên bảo hiểm. Điều này khác hoàn toàn với những hợp đồng bảo hiểm thông thường, trong đó người tham gia bảo hiểm có thể là cá nhân hoặc tổ chức có nhu cầu mua bảo hiểm.
• Thứ ba, trong trường hợp có rủi ro xảy ra, đối tượng bảo hiểm sẽ có trách nhiệm bồi thường cho doanh nghiệp bảo hiểm gốc. Các bên tham gia trong hợp đồng cũng có nghĩa vụ qua lại với nhau. Doanh nghiệp bảo hiểm gốc phải chuyển phí bảo hiểm thu được từ người tham gia cho doanh nghiệp tái bảo hiểm với tỷ lệ phí chuyển tương ứng với mức rủi ro. Ngược lại, doanh nghiệp tái bảo hiểm phải bồi thường cho doanh nghiệp bảo hiểm với mức tỷ lệ nhất định.
• Cuối cùng, tái bảo hiểm là loại hợp đồng có tính độc lập. Nghĩa là công ty bảo hiểm gốc phải tôn trọng nghĩa vụ thanh toán đầy đủ theo thỏa thuận bảo hiểm ban đầu với người mua bảo hiểm. Tuy vậy, nếu xảy ra rủi ro, công ty bảo hiểm gốc sẽ được hoàn trả khoản bồi thường trong phạm vi đã được tái bảo hiểm. Cần lưu ý, doanh nghiệp bảo hiểm đóng vai trò là đơn vị duy nhất chịu trách nhiệm với những người mua bảo hiểm. Nếu phát sinh tranh chấp liên quan đến bồi thường, người mua bảo hiểm chỉ có thể làm việc với doanh nghiệp bảo hiểm gốc.

Các hình thức tái bảo hiểm

Dựa vào nhu cầu cũng như hình thức chuyển nhượng rủi ro mà nghiệp vụ tái bảo hiểm sẽ được chia thành 3 hình thức sau đây:

Tạm thời

Đây là hình thức tái bảo hiểm linh hoạt, cho phép công ty bảo hiểm gốc chọn lọc những đơn hoặc dịch vụ bảo hiểm nào sẽ chuyển nhượng cho công ty tái bảo hiểm. Công ty tái bảo hiểm có quyền đồng ý hoặc từ chối, hoặc đưa ra tỷ lệ tái bảo hiểm phù hợp.

Ngoài ra, công ty bảo hiểm gốc phải cung cấp đầy đủ thông tin về dịch vụ bảo hiểm cho công ty tái bảo hiểm.

Cố định

Đây là hình thức tái bảo hiểm nghiêm ngặt, yêu cầu công ty bảo hiểm gốc chuyển nhượng toàn bộ rủi ro từ bảo hiểm gốc đã thỏa thuận cho công ty tái bảo hiểm. Công ty tái bảo hiểm phải chấp nhận và bảo hiểm toàn bộ rủi ro đó sau khi đã đồng ý với thỏa thuận.

Bắt buộc – lựa chọn

Đây là hình thức tái bảo hiểm kết hợp giữa tạm thời và cố định. Công ty bảo hiểm gốc có quyền lựa chọn những dịch vụ bảo hiểm nào sẽ chuyển nhượng cho công ty tái bảo hiểm, nhưng công ty tái bảo hiểm phải chấp nhận tất cả các hợp đồng được chuyển nhượng một khi đã đồng ý với thỏa thuận giữa 2 bên.

Điều kiện là các dịch vụ đó phải tuân theo các điều khoản và nội dung đã được quy định trong hợp đồng tái bảo hiểm. Các bên tham gia hợp đồng theo hình thức này phải trung thực và minh bạch để đảm bảo quyền lợi cho công ty tái bảo hiểm. Cụ thể là phải rõ ràng về quyền, lợi ích và các tính chất bảo hiểm cụ thể.

Các công ty tái bảo hiểm hiện nay

Sau đây là danh sách các công ty tái bảo hiểm đang hoạt động tại Việt Nam:

• Tổng công ty cổ phần Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam (VINARE): Là một trong những công ty kinh doanh nhận và nhượng tái bảo hiểm các nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ.
• Tổng công ty cổ phần Tái bảo hiểm PVI (PVI Re): Công ty con trực thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam được thành lập với sứ mệnh tái bảo hiểm chuyên nghiệp có thương hiệu quốc tế.

Tìm hiểu thêm hợp đồng tái bảo hiểm là gì?

Hợp đồng tái bảo hiểm là một loại hợp đồng bảo hiểm được ký kết giữa hai công ty bảo hiểm khác nhau. Trong đó, công ty bảo hiểm gốc là công ty ban đầu mà người mua bảo hiểm đã ký kết hợp đồng, trong khi đó công ty tái bảo hiểm là công ty mà công ty bảo hiểm gốc đã chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ rủi ro để giảm thiểu rủi ro cho mình.

Đặc điểm

Về bản chất, hợp đồng tái bảo hiểm cũng được xem là một loại hợp đồng bảo hiểm, nhưng có những đặc điểm riêng biệt so với hợp đồng bảo hiểm thông thường.

Theo đó, trong hợp đồng tái bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm gốc là đối tượng tham gia bảo hiểm, trong khi bên bảo hiểm là doanh nghiệp tái bảo hiểm. Đối tượng bảo hiểm trong hợp đồng tái bảo hiểm là trách nhiệm dân sự của công ty bảo hiểm gốc đối với khách hàng tham gia bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm gốc.

Điều này được quy định rõ tại khoản 2 điều 61 Luật kinh doanh bảo hiểm, cho thấy bản chất của hợp đồng tái bảo hiểm vẫn tuân thủ các quy định của hợp đồng bảo hiểm.

Phân loại hợp đồng tái bảo hiểm

Trả lời cho câu hỏi: “Hợp đồng tái bảo hiểm được phân loại như thế nào?”, Tuấn NQ sẽ phân loại hợp đồng tái bảo hiểm theo 3 tiêu chí khác nhau: phương pháp tái bảo hiểm, khía cạnh pháp lý và trên đối tượng hợp đồng tái bảo hiểm.

Phương pháp tái bảo hiểm

Trong hợp đồng tái bảo hiểm có thể được phân loại thành hai loại: hợp đồng tái bảo hiểm theo số tiền bảo hiểm và hợp đồng tái bảo hiểm theo mức bồi thường.

• Đối với hợp đồng tái bảo hiểm theo số tiền bảo hiểm: Chi phí bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm và bồi thường bảo hiểm sẽ được phân chia rõ ràng giữa doanh nghiệp bảo hiểm gốc và doanh nghiệp tái bảo hiểm theo tỷ lệ nhất định.
• Đối với hợp đồng tái bảo hiểm theo mức bồi thường: Phân chia trách nhiệm về số tiền bảo hiểm không đặt ra.

Khía cạnh pháp lý

Trong khía cạnh pháp lý của hợp đồng tái bảo hiểm cũng có thể được phân thành 2 loại: hợp đồng tái bảo hiểm tạm thời và hợp đồng tái bảo hiểm mở.

• Hợp đồng tái bảo hiểm tạm thời: Các dịch vụ bảo hiểm được chuyển từng đơn bảo hiểm riêng lẻ mà bên doanh nghiệp bảo hiểm gốc muốn cho công ty bảo hiểm. Doanh nghiệp tái bảo hiểm có quyền chấp nhận hoặc từ chối tái bảo hiểm cho đơn vị bảo hiểm theo tỷ lệ phù hợp nhất. Ngoài ra, bên doanh nghiệp bảo hiểm gốc cần cung cấp các thông tin liên quan cho doanh nghiệp tái bảo hiểm.
• Hợp đồng tái bảo hiểm mở: Công ty tái bảo hiểm không yêu cầu công ty bảo hiểm gốc chuyển nhượng 100% các dịch vụ đã nhận. Tuy nhiên, đơn vị tái bảo hiểm cần chấp nhận 100% dịch vụ bảo hiểm do đơn vị bảo hiểm gốc chuyển nhượng. Ngoài ra, các dịch vụ đó phải đáp ứng các quy ước trên hợp đồng tái bảo hiểm dựa trên sự trung thực.

Dựa trên đối tượng hợp đồng tái bảo hiểm

• Hợp đồng tái bảo hiểm cháy nổ.
• Hợp đồng tái bảo hiểm kỹ thuật.
• Hợp đồng tái bảo hiểm dầu khí.
• Hợp đồng tái bảo hiểm nhân thọ.
• Hợp đồng tái bảo hiểm vận tải.
• Hợp đồng tái bảo hiểm hàng không.
• Hợp đồng tái bảo hiểm tài sản.

Tạm kết

Trên đây là những thông tin cơ bản về tái bảo hiểm là gì và đặc điểm của hợp đồng tái bảo hiểm. Tuấn NQ tin rằng bài viết đã giúp bạn hiểu được những lợi ích to lớn của nghiệp vụ tái bảo hiểm đối với bảo hiểm nhân thọ.

Nếu có thắc mắc cần được hỗ trợ giải đáp, bạn hãy để lại bình luận ở mục bên dưới để Tuấn trả lời trong thời gian sớm nhất nhé.

Nguyễn Quang Tuấn

Chào mừng đến với trang web của tôi! Tôi là Nguyễn Quang Tuấn, chủ sở hữu website tuannq.vn – một chuyên gia tư vấn bảo hiểm nhân thọ cho cá nhân và doanh nghiệp. Với gần 10 năm làm việc tại Dai-ichi Life Việt Nam, tôi đã tích lũy được không ít kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ thông qua vai trò tư vấn, quản lý, trưởng phòng kinh doanh và các vị trí cao hơn tại tổ chức.